Dış gebelik nedir? döllenmiş yumurtanın rahim dışında farklı bir yere yerleşmesidir. En yaygın olarak tüplere yerleştiği gözlemlenir. Döllenmiş yumurta, çeşitli sebeplerden dolayı rahim boşluğuna ulaşamaz ve rahim dışında bir alana yerleşir. Hamileliğin erken dönemlerinde, gebelik belirtileri normal şekilde yaşanır.
Bu sebeple de adet gecikmesi, hamilelik testin pozitif çıkması, mide bulantısı, memelerde hassasiyet belirtiler meydana gelebilir. Ancak tüplere yerleşen gebelik büyümeye başladıkça, tüpleri gerer. Bu sebeple de yırtılma ve kanama meydana gelebilir. Bu durumun erken safhada tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Yazı İçeriği
Dış Gebelik Nedenleri
Tüplerde meydana gelen hafif tıkanıklıklar ya da tüplerin hareket yetisini kısıtlayan faktörler dış gebeliğe yol açabilir. Özellikle geçirilmiş enfeksiyonlar, dış gebeliğe zemin hazırlamaktadır. Enfeksiyonlar, dokularda hasara sebep olur. Geçirilmiş enfeksiyon sayısı ve şiddetine bağlı olarak da tüplerde yapışıklıklar meydana gelebilir.
Şayet bu yapışıklıklar tüpleri tamamen tıkayacak ve sperm geçişini engelleyecek şekilde ise kısırlık meydana gelebilir. Fakat hafif yapışıklıklar da döllenme oluşur ancak tüplerde gerçekleşebilir. Bu sebeple de dış gebelik meydana gelebilir.
Bunun dışında geçirilmiş cerrahi operasyonlar da yapışıklığa sebep olabilir. Şayet kadının daha önce dış gebelik öyküsü varsa, riski daha yüksek olabilir.
Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir? Erken Tanının Önemi
Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmek yerine tüplerin, karın boşluğunun veya serviksin içine tutunmasıyla oluşan ciddi bir durumdur. Normalde döllenme sonrasında embriyo rahim duvarına yerleşir ve gelişimini orada sürdürür. Ancak dış gebelikte bu süreç doğru şekilde gerçekleşmez. Bu nedenle erken teşhis, anne sağlığı açısından hayati önem taşır.
Dış gebelik belirtileri genellikle normal gebelik belirtilerine benzer şekilde başlar. Adet gecikmesi, göğüs hassasiyeti ve mide bulantısı görülebilir. Ancak ilerleyen dönemde karın alt bölgesinde tek taraflı, keskin ve sürekli ağrılar ortaya çıkar. Vajinal lekelenme veya kanama da en sık görülen işaretlerden biridir.
Dış gebelik durumunda ağrı genellikle yumurtalık tarafında hissedilir ve ani hareketlerle şiddetlenebilir. Bazı vakalarda omuz ağrısı ve baş dönmesi de görülebilir, çünkü iç kanama nedeniyle diyafram bölgesi etkilenir. Bu belirtiler ortaya çıktığında acil tıbbi müdahale gereklidir.
Erken tanı konulan dış gebeliklerde, tedavi ilaçla yapılabilir ve cerrahi gereksinim olmadan durum kontrol altına alınabilir. Ancak gecikmiş vakalarda tüp hasarı ve iç kanama riski yüksektir. Bu nedenle dış gebelik şüphesinde zaman kaybetmeden doktora başvurmak, anne sağlığı açısından kritik önem taşır.
Dış Gebelikte Tedavi Yöntemleri: Cerrahi ve Medikal Yaklaşımlar
Dış gebelik tanısı konulduktan sonra uygulanacak tedavi yöntemi, gebeliğin ilerleme durumuna, embriyonun konumuna ve annenin genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Tedavide temel amaç, annenin hayatını korumak ve üreme fonksiyonlarını mümkün olduğunca koruyabilmektir.
Erken dönemde teşhis edilen dış gebeliklerde metotreksat adlı ilaç kullanılarak medikal tedavi uygulanabilir. Bu ilaç, embriyo hücrelerinin bölünmesini durdurarak gebeliğin sonlanmasını sağlar. Bu yöntem, tüplerde ciddi bir hasar oluşmadan dış gebeliğin kontrol altına alınmasını mümkün kılar.
Ancak embriyo büyümüş, tüp yırtılması riski artmış veya iç kanama başlamışsa cerrahi müdahale kaçınılmazdır. Genellikle laparoskopik cerrahi yöntemi tercih edilir. Bu işlemde karın bölgesine küçük kesiler açılır ve kamera yardımıyla gebelik dokusu çıkarılır.
Tedavi sonrasında hastanın hormon düzeyleri düzenli olarak takip edilir. Böylece dış gebelik kalıntılarının tamamen ortadan kalktığı doğrulanır. Erken tanı konulmuş vakalarda tüpler genellikle korunabilir, bu da sonraki gebeliklerde doğurganlığın devam etmesini sağlar.
Dış Gebelik Risk Faktörleri: Kimler Daha Fazla Risk Altında?
Her kadın dış gebelik riski taşıyabilir, ancak bazı durumlar bu riski önemli ölçüde artırır. En yaygın risk faktörlerinden biri daha önce geçirilen pelvik enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar, fallop tüplerinde tıkanıklığa veya hasara yol açarak döllenmiş yumurtanın rahme ulaşmasını engeller.
Daha önce dış gebelik geçirmiş olan kadınlarda tekrarlama riski daha yüksektir. Ayrıca tüplerle ilgili cerrahi operasyonlar, rahim içi araç (spiral) kullanımı ve tüp bebek tedavileri de riski artıran diğer faktörler arasındadır. Sigara kullanımı da fallop tüplerinin kas hareketlerini yavaşlattığı için dış gebelik olasılığını artırabilir.
Yaş faktörü de göz ardı edilmemelidir. 35 yaş üzeri kadınlarda tüplerin esnekliği azaldığı için embriyonun rahme ulaşma ihtimali düşer. Aynı şekilde hormonal dengesizlikler veya rahim yapısındaki anomaliler de embriyonun yanlış yere tutunmasına neden olabilir.
Risk faktörlerinin farkında olmak, önlem almanın ilk adımıdır. Düzenli jinekolojik kontroller, erken tanı testleri ve korunma yöntemlerinin doğru kullanımı, dış gebelik riskini büyük ölçüde azaltır.
Dış Gebelik Sonrası Gebelik Planlaması: Ne Zaman Güvenli?
Bir dış gebelik yaşamak, anne adayında hem fiziksel hem de duygusal bir travmaya yol açabilir. Ancak bu durum, yeniden sağlıklı bir gebelik yaşanamayacağı anlamına gelmez. Dış gebelik sonrası hamile kalmak mümkündür, fakat bunun için doğru zamanda planlama yapmak çok önemlidir.
Eğer dış gebelik ilaçla tedavi edilmişse, metotreksat uygulamasından sonra en az 3 ay beklenmesi önerilir. Bu süre, hem vücudun toparlanması hem de ilacın etkilerinin tamamen ortadan kalkması için gereklidir. Cerrahi operasyon geçiren hastalarda ise rahim ve tüplerin iyileşme süresi dikkate alınmalıdır; genellikle 6 aya kadar bekleme tavsiye edilir.
Yeni gebelik planlaması öncesinde doktor kontrolü şarttır. Hormon testleri, ultrason ve tüplerin açıklığını değerlendiren histerosalpingografi (HSG) gibi testlerle üreme sistemi detaylı incelenmelidir. Bu değerlendirme, yeni bir dış gebelik riskinin önlenmesine yardımcı olur.
Duygusal olarak da hazır olmak önemlidir. Dış gebelik sonrası yaşanan kaygı, korku ve stres, yeni gebelik sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle hem fiziksel hem ruhsal açıdan iyileşme tamamlanmadan yeni bir gebelik planlanmamalıdır.
Dış Gebeliğin Psikolojik Etkileri ve Destek Yöntemleri
Dış gebelik, sadece tıbbi açıdan değil, psikolojik olarak da oldukça zorlayıcı bir deneyimdir. Gebelik haberinin verdiği mutluluk, kısa sürede ciddi bir sağlık problemiyle yer değiştirdiğinde anne adayında yoğun stres, korku ve kayıp duygusu gelişebilir. Bu nedenle psikolojik destek, tedavi sürecinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır.
Dış gebelik geçiren kadınlarda sıkça görülen duygusal tepkiler arasında suçluluk, kaygı, öfke ve depresyon bulunur. Bu duygular genellikle “neden ben?” sorusuyla başlar. Oysa dış gebelik çoğu zaman önlenebilir bir durum değildir; dış etkenler, hormonal faktörler ve anatomik nedenler bir araya gelerek bu tabloyu oluşturur.
Psikolojik iyileşme sürecinde en önemli adım, yaşanan kaybı kabullenmek ve destek almaktır. Aile, partner ve yakın çevre desteği, duygusal yükü hafifletir. Gerekirse psikoterapi veya destek gruplarıyla görüşmek, iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Uzmanlar, dış gebelik sonrası stresin vücutta hormonal dengesizlikleri artırabileceğini ve bu durumun yeni gebelik planlarını etkileyebileceğini belirtmektedir. Bu nedenle hem bedenin hem zihnin iyileşmesi sağlanmadan yeni bir gebelik düşünülmemelidir. Unutulmamalıdır ki, dış gebelik sonrasında sağlıklı gebelikler mümkündür; önemli olan sabır, destek ve doğru medikal takip ile süreci yeniden güvenle başlatmaktır.
Dış Gebeliğin Çözümü
Şayet yırtılma söz konusu olmamış ise ancak gerekli şartlar mevcut ise henüz cerrahi işleme başvurmadan hastanın yakından takibi yeterli olabilir. Dış gebeliklerin bir kısmında, gebelik ürünü tüpleri yırtmaz ve kanamaya sebep olacak kadar büyümez. Bu durumda canlılığını yitiren gebelik ürünü vücut tarafından absorbe edilebilir ya da kanama ile vücuttan temizlenebilir.
Bu gibi durumlarda hastaya cerrahi yöntemler uygulanmasına gerek kalmaz. Bu sayede operasyona bağlı komplikasyonların görülme riski ortadan kalkar.
Ancak çeşitli durumlarda ultrasonda tüp içinde gebelik ürünü tespit edilebilir. Ancak bebeğin herhangi bir kalp atımı ya da canlılığa dair belirtisi yoksa cerrahi girişimlere başvurmak gerekmez. Tedavi yöntemleri için hastanın durumuna göre karar verilmektedir.
Dış Gebeliğin Nadir Şekilleri Nelerdir?
Dış gebelik, genellikle tüplere yerleşmektedir. Ancak nadir olarak tüpler dışındaki alanlara da yerleşebilir. Çeşitli durumlarda tüp içinde yerleşen gebelik bir süre sonra düşükle neticelenir. Ardından gebelik ürünü karın boşluğu içine düşer. Canlılığını henüz kaybetmeyebilir. Bu sebeple de düştüğü alana yerleşebilir. Tüpler dışında yumurtalıklarda, rahim ağzında da meydana gelebilir.
Aşağıdaki video da laparoskopik dış gebelik ameliyatının nasıl yapıldığını izleyebilirsiniz.
İlginizi çekebileceğimizi düşündüğümüz diğer makalelerimiz:
Hamilelik belirtileri nelerdir
Hamilelikte sigara içmenin zararları
Hamilelikte idrar rengi nasıl olur
Konu ile alakalı yabancı kaynaklar:
https://americanpregnancy.org/pregnancy-complications/ectopic-pregnancy/
Detaylı bilgi almak için aşağıdaki bilgilerden bizlere ulaşabilirsiniz.
Mail: [email protected]
Cep Tel: 0532 325 30 08
Asistan Tel: 0535 761 60 97
