Sistit kısaca mesane inflamasyonu olarak tanımlanabilir. Mesanede meydana gelen bu enfeksiyon çoğunlukla idrar yolu enfeksiyonunun ikincil etkisi olarak karşımıza çıkar. Bakteri kaynaklı bir idrar yolu enfeksiyonunun meydana gelmesi ve tedavinin yapılmaması çoğunlukla sistite dönüşür de diyebiliriz. Bu rahatsızlık ağrıya da yol açar ve hastalığın böbreklere ilerlemesi durumunda ise çok daha ciddi bir tablo gözlemlenir. İdrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha sık ortaya çıkan bir rahatsızlıktır ve tüm kadınların yaklaşık olarak % 50’si hayatlarının bir döneminde sistitle karşılaşır. Bu hastalığa dair merak edilen tüm konulara açıklık getireceğiz. Öncesinde sistitin kaç grupta ele alındığını aktaralım.
Yazı İçeriği
Sistit Çeşitleri Nelerdir?
Genel olarak sistit 3 farklı grupta değerlendirilir. Bunlar;
- Akut
- Kronik
- İnterstisyel (Dokular arasında bulunan çatlak kaynaklanır)
Sistit Belirtileri Nelerdir?
Çoğunlukla sistit çeşitli semptomlar ile kendini belli eder. Ancak belirtilerin her hastada aynı olmayabileceğini de söyleyebiliriz. Sıklıkla yaşanan şikayetler ise şu şekildedir:
- Sıklıkla idrara çıkma
- İdrar yapıldıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmadığı hissi
- İdrarın bulanık olması ve normalden daha kötü kokması
- İdrarda kan olması
- Vücut ateşinin çok fazla olmasa da hafif yükselmesi
- Cinsel ilişki sonrasında ağrı olması
- Mesanede doluluk olması ve baskı hissedilmesi
- Sırtta ya da karında kramp olması
- Mide bulantısı ve kusma
- Üşüme ve titreme
Bu belirtiler arasında öncelikli olarak ortaya çıkan sık idrara çıkma isteğidir. Mesanede doluluk ve cinsel ilişki sonrası ağrı bunu takiben ortaya çıkan belirtiler olur. Elbette söz konusu hastalığın mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Tedavinin ihmal edilmesi ilerleyen dönemde ciddi hastalıkların yaşanmasına yol açacaktır. Zira bu hastalığın böbrekleri de etkileyebildiğini unutmamak gerekiyor.
Sistit Neden Olur?
Hastada akut sistit olduğunda genellikle altta yatan husus bakteriyel enfeksiyondur. Kadınlarda ve çocuklarda hastalığın yaklaşık % 90’unda sorumlu olan bakteriyel enfeksiyon diyebiliriz. Ancak elbette tek nedeninin bakteriyel enfeksiyon olduğunu da söyleyemeyiz. Non enfeksiyöz sistit olarak sınıflandırılan yani enfeksiyon dışında nedenlerden kaynaklanan sistitle de karşılaşılabilir. Bu unsurlara ise aşağıdaki örnekleri verebiliriz:
İnterstisyel
Bu türde sistitte mesanenin kas tabakasında iltihaplanma meydana gelmiştir. Rahatsızlık hissi sadece hafif bir yanma hissi olabildiği gibi şiddetli ağrı da olabilir. İltihaplanmanın boyutuna bağlı olarak belirtilerin şiddeti de değişkenlik gösterebilir. Hastaların büyük bölümünde idrar yapma ile alakalı çeşitli şikayetlerin olduğunu söyleyebiliriz. İnterstisyel olarak adlandırılan sistitte karşımıza sık çıkan nedenler pelvik taban kaslarının zayıf olması, mesaneye darbe alınması, sıklıkla idrarın tutulması, bağışıklık sisteminin zayıf olması, omurilik travmaları, bakteriyel enfeksiyonun sıklıkla tekrarlaması şeklinde sıralanabilir.
İlaç Kaynaklı
Bazı etken maddelere sahip olan ve kemoterapide kullanılan ilaçlar mesane bölgesinde iltihalanmaya yol açabiliyor. Bu da beraberinde söz ettiğimiz rahatsızlığı getiriyor.
Radyasyon Kaynaklı
Kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri de radyoterapidir. Radyoterapide kullanılan ışınlar sadece kanser hücreleri üzerinde değil sağlık için faydalı olan hücreler üzerinde de etkili olabiliyor. Bu da pelvik bölgede mesane dokusunun etkilenmesine yol açabilir ve söz konusu hastalık meydana gelebilir.
Yabancı Cisim Kaynaklı
İdrar sondası gibi çeşitli cisimlerin uzun süre kullanılması durumunda da sistitin meydana gelebileceğini söyleyebiliriz. Çünkü yabancı cisimler bakteriyel enfeksiyonlar ve doku hasarı noktasında önemli bir risk faktörü olabiliyor. Dolayısıyla mesane bölgesinde de iltihaplanma oluşabiliyor.
Kimyasal Kaynaklı
Kimi zaman kişisel bakımda kullanılan hijyen ürünlerinden kaynaklı olarak da sistitin meydana gelmesi mümkündür. Mesane dokusunda alerjik reaksiyon olabiliyor ve tahriş gibi çeşitli sıkıntılar ortaya çıkabiliyor. Spermisid etkili jellerin kullanımı, banyo esnasında kullanılan bazı kişisel bakım ve temizlik ürünleri de bu sonucu doğurabilir. Özellikle parfüm içerikli ürünlerde alerjik reaksiyonun daha fazla oluştuğunu da söyleyebiliriz.
Yukarıda sıraladığımız hususların yanı sıra böbrek taşı rahatsızlığı, diyabet ve prostat büyümesi gibi sorunların seyri esnasında da bu hastalık meydana gelebiliyor. HIV enfeksiyonu durumunda da sistitle sıklıkla karşılaşılır. Dolayısıyla nedenler arasında bu hastalıkların da bulunduğunu belirtebiliriz.
Mesanede hangi durumların sistite yol açtığı sorusunun yanıtını ise bir liste halinde özetleyelim.
- İdrar yollarında taş ya da tümör olması
- Mesanenin sinirsel anlamda çalışma bozukluğu
- Mesaneden böbreğe bir idrar kaçağının bulunması
- İdrar yapmayı zorlaştıran çeşitli hastalıklar
- Prostatın büyümüş olması
- Kabızlık
- Menopoz
- Mesane sarkması
- İdrar yollarında darlık olması
- Bazı doğum kontrol hapları
- Vajinal enfeksiyonlar
Sistit Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı konmadan önce hastanın öyküsü alınmalı ve şikayetleri belirlenmelidir. Fiziki muayene de sistit tanısı konmasında yardımcı olabilir. Aynı zamanda mutlaka bazı tetkiklerin de yapılmasına ihtiyaç olur. İdrar tetkiklerinin yanı sıra sistoskopi ve görüntüleme tetkiklerinden de faydalanıldığını söyleyebiliriz. İdrar tetkikleri sayesinde idrarda bakteri ya da iltihap olup olmadığının belirlenmesi sağlanır.
Eğer ihtiyaç duyulursa idrar kültürü ile bakteri türü ve bu bakterinin hangi ilaçlara karşı duyarlı olduğu da belirlenebilir. Kültüre ekilen idrarda şayet mililitrede 100 bin bakteri kolonisi belirlenirse bu durumda tanı konması çok daha kolay olacaktır. Orta akım idrar kullanılarak 10 ve üzerinde bağışıklık hücresinin tespit edilmesi de tanı konmasında önemlidir çünkü bu değerin idrar yolu enfeksiyonu için önemli bir bulgu olduğunu söyleyebiliriz.
Sistoskopi ise üzerinde ışık ve kamera olan, son derece ince bir tüpün üretradan geçirilmesi, mesanenin incelenmesi şeklinde gerçekleştirilen bir tetkiktir. Şayet doktor tarafından gerekli görülürse bu tetkik sırasında mesanenin bir bölgesinde biyopsi işlemi de yapılabilir. Küçük bir doku örneği alınarak incelemeye gönderilir. Mesanede yapısal anormalliklerin olup olmadığının belirlenmesi için ultrason ya da x-ray gibi görüntüleme tetkiklerine de başvurulması mümkündür. Bu yolla tümöral oluşumların tespit edilmesi de sağlanabilir ancak genellikle bu yöntemlere ender durumlarda başvurulduğunu da belirtelim.
İlginizi çekebilir –> Kadınlarda İdrardan Kan Gelmesi
Sistit Nasıl Tedavi Edilir?
Daha önce de söz ettiğimiz gibi sistit çoğunlukla bakterilerden kaynaklanır. Bu nedenle tedavinin ilk aşaması da genellikle ilaç kullanımı şeklindedir. Antibiyotik ilaçlar kullanılır ve altta yatan enfeksiyonun tedavisi hedeflenir. Bakteriyel enfeksiyonun giderilmesi ile sistit sorununun ortadan kaldırılması da mümkün olabilir. Hangi antibiyotik ilaçların kullanılacağına ise doktor tarafından çeşitli hususlar göz önünde bulundurularak karar verilir. İlk defa sistirin meydana gelmesi durumunda kullanılan ilaçlar ile kısa sürede iyileşme meydana gelir. Ancak tekrarlayan bir hastalık durumu söz konusuysa bu durumda ilaç tedavisinin daha uzun süreli olması gerekir.
İnterstisyel sistitte ise altta yatan husus tam olarak belirlenemiyor. Bu nedenle tedavide hastaların şikayetlerini ortadan kaldırmak hedefleniyor. Mesane germe prosedürleri gibi tedavi yöntemleri de tercih edilebilir. Sıvı tüketiminin artırılması, kafein alımının azaltılması, alt karın bölgesine sıcak uygulaması yapılması ve dar kıyafetler giymekten kaçınılması gibi yöntemler de tercih edilebilir.
Göz atın –> İdrar Yolu Enfeksiyonu
Sistit Nasıl Önlenir?
Genel olarak sistit hastalığını önlemek için şu önlemler alınabilir:
- Soğuk havalarda ayakların sıcak tutulması sağlanmalıdır
- Alkol ve sigaradan uzak durulmalıdır
- Aşırı baharatlı, aşırı acı ya da ekşi olan gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır
- Uzun süre idrarı tutmaktan kaçınmak gerekir
- Tuvalet sonrası genital bölge temizliğinin doğru şekilde ve hijyenik bir biçimde yapılması mühimdir
- Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapılmasında fayda vardır
- Günlük su tüketiminin az olmamasına dikkat edilmelidir
Sistite dair sorularınızı aşağıda yer alan yorum bölümüne yazabilirsiniz.
Bilgi sahibi olun –> İdrar Kaçırma
