Östrojen hormonu yumurtalıklardan salgılanan bir cinsiyet hormonudur. Östrojen hormonu seviyesinin fazla ya da eksik olması farklı sorunlara neden olur. Gerek östrojen eksikliği gerekse de östrojen fazlalığı yaşayan kadınların şikayetleri de hormon replasman tedavisi de denen hormon tedavisi yöntemleri ile giderilebilmektedir. Peki nedir bu östrojen
Yazı İçeriği
Östrojen hormonu nedir, ne işe yarar?
İnsanda cinsiyet belirleyici 2 hormondan biri olan östrojen hormonu kadınlarda yumurtalıktan salgılanan, adet döngüsünü saplayan, meme büyümesi, kalça şekillenmesi, gebelik oluşunda rahim iç zarını bebeğin tutunup büyüyebileceği bir ortama hazırlanması gibi kadınsal özelliklerin oluşumunu sağlayan en belirgin hormondur.
Östrojen fazlalığı neden olur?
Yumurta hücresi âdetin ilk gününde gelişmeye başlar ve ortalama 12-16 gün sonra yumurtlama oluşur. Yumurtlama sonrası açığa çıkan korpus luteum adlı doku tarafından da progesteron hormonu salgılayarak östrojene karşılık verir. Yumurtlamanın gerçekleşmemesi durumunda hormon seviyesi hızla artacak ve vücutta östrojen artışı meydana gelecektir.
Kadınların yaşam biçimleri de östrojen fazlalığına neden olabilmektedir. Düşük lifli beslenme, sigara ve alkol kullanımı, aşırı kafein tüketimi gibi yaşam tarzı olan kadınlarda hormon fazlalığı daha fazla görünmektedir. Aynı zamanda hormon replasman tedavileri, kortizon kullanımı, fenotiazinler (nöroleptik psikiyatri ilaçları) gibi ilaçlar da hormon birikimine neden olurlar. Diğer yandan ksenoöstrojen denen östrojeni taklit ederek hormon gibi davranan kimyasallar da ciddi östrojen artışına neden olur.
Östrojen gibi davranan bu tip kimyasallar insülin direncini arttırır ve vücuttaki yağ oranının artmasına neden olarak karaciğerde fonksiyon bozukluklarına neden olurlar. Aynı zamanda granüloza hücreli yumurtalık tümörleri de östrojen salgılayarak hormon artışına neden olan tümörlerdir.
Östrojen eksikliği neden olur?
Hipotalamus ve hipofiz bezleri tarafından bazı hormonların üretilmesi, yumurta hücresinin gelişmesi ve hormon sentezleyebilmesi için gereklidir. Beyin içinde bulunan hipotalamus ve hipofiz bezlerinde meydana gelen bazı işlev bozuklukları bu hormonların üretilmesini engelleyebilir. Bu durumda yumurtalıklarda östrojen üretimi tetiklenmediğinden hormon eksikliği oluşur.
Menopoz ile birlikte yumurtalık rezervi tükendiğinden ve aktif yumurta hücresi kalmadığında da östrojen eksikliği gözlenebilir. Menopoz doğal sürecinde ya da cerrahi de olsa aynı durumun yaşanması muhtemeldir.
Fazla östrojen belirtileri nelerdir?
Östrojen fazlalığının belirtileri başında ilk belirti olarak adet düzensizliği gelir. Yumurtlama olmadığı için artan östrojen seviyesi rahim iç tabakasını sürekli büyümesine neden olur ancak progesteron olmadığı yumurta çatlamaz yani adet bir türlü başlamaz.
Adet gecikmesi oldukça uzun sürer ve sonunda parçalı, pıhtılı kanamalar şeklinde adet görülür. Östrojen fazlalığının uzun yıllar sürmesi rahim iç zarı kalınlaşmasına neden olur. Rahim iç zarı kalınlaşması da daha çok menopoza yakın kadınlarda ya da menopoz sonrasında rahim iç zarı (endometrium) kanseri sebeplerinin başında gelir.
Östrojen eksikliği belirtileri nelerdir?
Estrogen eksikliğinin belirtileri başında adet görememe gelir. Gerekli sinyalleri ulaştırmayı başaramayan beyin ya da uyarıları verse de karşılığında adet gecikmesi ilk belirtisi adet görememedir. Yumurta hücresini olmaması demek estrogen sentezlenememesi demektir ve bu da rahim iç zarı gelişememesine sonucunda da adet görememeye neden olur.
Saç dökülmesiyle bir bağlantısı var mıdır?
Saç dökülmesi nedenleri arasında androjen hormonu kaynaklı dökülmeleri görülür. Erkeklik hormonu olan androjen kadınlarda saç dökülmesi sebeplerinden sorumlu olan bir hormondur. Polikistik over sendromu, östrojenle birlikte androjen hormonunda da artış gözlenmesine neden olur. Polikistik over sendromunda erkek tipi saç dökülmesi, artan androjen seviyesinden kaynaklı olarak sık görülebilmektedir.
Östrojenin vücuttaki görevleri nelerdir?
Kadın cinsiyetinin belirlenmesinde en önemli hormon olduğu bilinen estrogen kadın tipi tüylenme, meme büyümesi, adet döngüsünün sağlanması ve gebe kalma gibi, sayısız kadınsal özellikten sorumludur.
Östrojen düşüklüğü nasıl tedavi edilir?
Östrojen düşüklüğü belirtileri için uygulanan hormon testleri sonucu beyin ile ilgili bir sorun olup olmadığı araştırılır. Çoğunlukla menopoz kaynaklı olan östrojen eksikliği için dışarıdan hormon destek ilaçları ile tedavi edilir.
Düşük östrojen seviyelerinden kullanılan yöntem olan yerine koyma tedavisi ile vücutta azalan hormon dışarıdan verilerek dengelenir. Hormon tedavisi oral, vajinal ya da topikal olarak verilebilir. Çoğu zaman menopozal dönemde veya menopoz sonrası şikâyetlerin giderilmesi için başvurulan bir tedavi yöntemi olan hormon tedavisi menopozal semptomların giderilmesini sağlar.
Önceki yıllarda çok daha fazla kullanılan hormon tedavisinin kanser gelişimine, damar tıkanıklığı ve pıhtı oluşumuna neden olduğu bilinmektedir. Bu nedenle hormon tedavisi öncesi doktorunuz fayda/zarar oranına göre bir tedavi metodu belirleyecektir. Buna örnek olarak rahmi alınmış bir kadın, meme sorunları ya da farklı ek riskleri yoksa yalnızca estrogen içeren ilaçlar verilir. Rahimi alınmamış bir postmenopozal bir hastaya ise progesteron+östrojen içerikli tedaviler uygulanır. Bu hormon tedavileri minimum dozda tutulur ve mümkün olduğunca kısa bir tedavi süreci uygulanmalıdır.
Hormon ilaçlarının bu gibi yan etkilerinden dolayı riski ve yan etkisi olmayan farklı tedavi metodları arayışı halen devam etmektedir. Fitoöstrojen denen bitkiseller insan vücudunda östrojen benzeri etkiler gösterir ve hormon seviyesini dengelemek için kullanılan başlıca yöntemlerdendir.
İzoflavon ve lignan olan 2 farklı fitoöstrojen türü vardır. Soya fasulyesi ve soya ürünlerinde izoflavondan gibi kuru baklagillerin menopoz belirtilerini azalttığı bilinmektedir. Lignan içeren keten tohumu, kepekli tahıllar, bazı bakliyatlar, sebze ve meyveler de menopoz semptomlarına iyi geldiği bilinse de üzerinde yapılmış yeterli çalışmalar bulunmamaktadır.
Östrojen fazlalığında ne gibi önlemler alınmalıdır?
Yumurtlama döngüsünün düzenlenmesi ile genç kadınlarda adet düzeni yeniden sağlanabilir. Ancak orta yaşlı kadınların hormon seviyesini düzenlenmesi için hormon tedavisi ya da hormon içerikli spiral uygulaması seçeneklerdendir. Hormon tedavisi rahim içi kalınlaşmasını da önleyeceğinden rahim içi kanserinin önlenmesi için de oldukça önemlidir.
Karın şişkinliği ve memelerde hassasiyet nedenleri nelerdir?
Estrogen vücutta su tutulmasına yani ödeme neden olan bir hormondur. Adet olamama, adet gecikmesi gibi durumlarda özellikle de ellerde ve ayaklarda meydana gelen şişliklerin nedeni de budur. Karın şişkinliği, gaz problemleri, meme hassasiyeti, duygu durum bozuklukları, bacak ve kalçalarda selülit, libido azalması gibi durumlara neden olan yüksek östrojen düzeylerinin aynı zamanda meme kanseri ve rahim kanseri ile de yakından ilişkili olduğu bilinmektedir.
Sık sık meydana gelen sıcak basması, migren, kronik baş ağrısı, vajinal kuruluk, idrar kaçırma, kas zayıflığı, sırt ve eklem ağrıları, dikkat dağınıklığı, anksiyete, kemik erimesi ve kalp-damar hastalıkları gibi komplikasyonlar da düşük estrogen seviyesi sonucu meydana gelmektedir.
Konu ile alakalı yabancı kaynaklar:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/277177.php
Detaylı bilgi için bize ulaşın
[email protected]
0532 325 30 08
