Kürtaj nedir? doğru ifadesiyle küretaj, rahmin içerisindeki istenmeyen bir gebeliğin tahliye edilmesi anlamına gelir. Tıbbi literatürde, hamileliğin sonlandırılması ya da dilatasyon-küretaj olarak ifade edilir. İstenmeyen hamileliklerin engellenebilmesi için ilk olarak aile planlaması yöntemleri etkin olarak uygulanmalıdır. Ancak doğum kontrol yöntemlerine rağmen hamilelik oluşmuş ise, son çare olarak küretaj işlemi söz konusu olabilir.Kürtaj, istenmeyen gebeliklerin sonlandırılmasının yani düşük gibi durumlarda rahim içerisinde kalan parçaların temizlenmesi için de uygulanabilir.
Türkiye’deki yasal boyutu
Hamileliğin tahliyesi amacıyla uygulanan kürtaj işleminin yasal süresi ise; son adet tarihinden itibaren 10 hafta olarak belirlenmiştir. Son adet tarihi, son adet tarihinin ilk başlangıç günüdür. Hamilelik haftası 10 haftayı geçmiş ise anne ve babanın imzası olsa dahi resmi kurumlarda küretaj işleminin yapılması söz konusu değildir.
Fakat hamileliğin devamı annenin hayatını tehlikeye atacak ise, hamilelik gebelik haftasına bakılmadan sonlandırılabilir. Örnek olarak; kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, astım, yüksek tansiyon gibi anne ya da bebeğin hayatını riske atabilecek sağlık sorunları varsa hamileliğin sonlandırılması 10. Haftadan sonra da mümkündür. Ancak bu durumlarda sağlık kurulu raporu ve iki doktor imzası gerekmektedir.
Bununla beraber; bebekte dünyaya geldikten sonra hayatını tehlikeye atabilecek herhangi bir problem varsa, ultrason ya da tarama testlerinde bu durum tespit edildikten sonra gebeliğin tahliyesi gerekebilir. Tedavi edici küretaj işlemlerine terapotik küretaj, adı verilir.
Kimler kürtaj yaptırabilir?
Kadının 18 yaşından büyük olması ve evli olunması durumunda eşlerin imzası ile onaylı olarak kürtaj yapılabilir. Kadın 18 yaşından büyük ise ve bekarlarsa yalnızca kendi imzaları ile kürtaj işlemi yaptırabilir. Ancak 18 yaşından küçük olunduğunda, evli ya da bekar olmak fark etmeksizin anne ve baba onayı gerekmektedir. 15 yaşından küçük olanlar ise aile imzası ve onayıyla dahi küretaj olamamaktadır. Bunun için adli merciler karar ve onay vermektedir. Şayet gebelik 10 haftadan büyük ise, onay dahilinde bile kesinlikle yasal olarak küretaj işleminin yapılmasına izin verilmemektedir.
Kürtaj nasıl ve hangi yöntemlerle yapılır?
Vakum aspirasyon küretaj
Günümüzde küretaj işlemleri yaygın olarak vakum yöntemi ile yapılmaktadır. Plastik enjektir ve ince plastik boru şeklindeki kanül adı verilen aletlerle hamilelik vakum yöntemi ile emilerek temizlenir. Bu yöntem, diğer küretaj yöntemlerinden daha az riske sahiptir. Kürtaj işlemi 10 dakikada tamamlanmaktadır. Çoğunlukla lokal anestezi altında uygulanabildiği gibi anestezi yöntemiyle de uygulanabilir.
Kürtaj işleminin aşamaları
Kürtaj işleminden sonra ultrason ile hamileliğin haftası ve canlılığı kontrol edilir. Kürtaj işleminden önce ise hasta jinekolojik muayene masasına yatar. Ardından spekulum adı verilen muayene aleti vajina içerisine uygulanır. Vajina, antispetik solüsyonlar ile temizlenir. Bu aşamalarda hastanın herhangi bir ağrı ya da acı duyması söz konusu değildir. Ardından anestezi işlemine başlanır. Anestezi, genel ya da lokal olarak uygulanabilir. Genel anestezi uygulanacak ise; hastanın kolundan serum ve damarlar ile ilaç verilir. Bu aşamadan sonra hasta derin bir uykuya dalar ve kürtaj bittikten sonra uyandırılır. Lokal anestezi uygulanacak ise rahim ağzı, iğne ile uyuşturulur. Ardından vakum yöntemi ile rahim içi temizlenir. İşleminin bitmesinden sonra spekulum alınır ve kontrol yapılır. Genel anesteziden sonra hastanın uyandırılması 10 dakika sürmektedir. Lokal anestezi uygulanmış ise hasta bir süre dinlendikten sonra ayağa kalkabilir. Küretaj işlemi tamamlandıktan sonra son kontroller yapılır, rahim içerisinde parça kalıp kalmadığı tespit edilir. İşlemden sonra hasta günlük hayatına geri dönebilir.
Kürtajdan sonra ilaçlar ve kontrol
Kürtaj işleminin tamamlanmasının ardından hastanın kullanması gereken antibiyotik ilaçlar ve ağrı kesiciler reçete edilmektedir. Hasta, kürtajdan bir hafta sonra kontrole gelmelidir. Şayet aşırı kanama ve aşırı sancı söz konusu ise bir hafta beklenmeden doktora haber verilmelidir. Kürtajdan sonra 5 gün boyunca hafif kanama meydana gelebilir.
Kürtaj işleminin yapıldığı gün banyo yapılabilir. Kanamalar için tampon kullanılmamalıdır. Kanamalar için ped kullanılması önerilir.
Kürtaj sonrası doktora başvurulması gereken durumlar
- Şayet ateş 38 derecenin üzerinde ise
- Ağrı kesiciler ağrının hafiflemesine yardımcı olmuyor ve şiddetli kramplar söz konusu oluyorsa
- Aşırı kanama söz konusu ise
- Küretaj işleminden sonra akıntılar aşırı ve kötü kokulu ise
- Kürtajdan sonraki 5 gün içinde kanama durmamış ise zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.
Kürtaj nerede yapılır?
Kürtaj; hastane ya da özel muayenehanelerde yapılabilir. Kliniklerde kadın hastalıkları ve doğum alanı mevcut ise bu alanlarda da yapılabilir. Kürtaj işleminin yapılacağı merkezin steril koşulları, uzmanın deneyimi, merkezin gerekli teknolojik alt yapıya sahip olması oldukça önemlidir. Büyük şehirlerde küretaj işleminin yapıldığı aile planlaması merkezlerinden de yararlanılabilir.
Kürtaj hakkında bilinmesi gerekenler
Kürtajın bir cerrahi girişim olduğu unutulmamalıdır. Yalnızca işinde uzman ve deneyimli kişiler tarafından uygulanmalıdır. Kürtajdan önce gebeliğin durumu, büyüklüğü ve rahim içindeki yerleşimi belirlenmelidir. Daha sonra hasta, kürtaj işlemi ve aşamaları hakkında bilgilendirmelidir.
Kürtaj, yalnızca steril ve mikroplardan arındırılmış alanlarda uygulanmalıdır.
Şayet genel anestezi altında uygulanacak ise hastanın işlemden 6 saat önce hiçbir şey yiyip içmemesi gerekir.
Kürtaj işlemi nasıl yapılır?
Kürtajdan önce hasta jinekolojik muayene masasına alınır. Ardından gebeliğin yeri, büyüklüğü için muayene yapılır. Daha sonra genel ya da lokal anestezi yapılacaksa uygulanır. Anestezi işleminin tamamlanmasından sonra spekulum ile vajen açılır ve rahim ağzı gözlemlenir. Ardından vajen, antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve teneculm adı verilen alet yardımı ile rahim ağzı çekilir ve düz bir pozisyon kazandırılır.
İlk olarak hamilelik haftasına göre; buji adı verilen düz bir çubukla rahim ağzı gebelik haftasına uygun olarak genişletilir. Ardından vakum enjektörle rahim içine girilir ve gebelik aspire edilir. Bu işlemler kısa sürede tamamlanır.
Riskleri nelerdir?
- Kürtaj işlemi uzman kişiler tarafından uygulandığında, riskleri oldukça azdır. Ancak cerrahi bir girişim olduğu için işleme özgü riskleri bulunur. Bu riskler:
- Rahim ve barsak delinmeleri
- Kanama riski
- Hamileliğin tahliye hiç edilemeden kalması
- Rahim içinde kürtajdan sonra parça kalması
- Kürtajdan sonra rahim içinde enfeksiyon gelişmesi (endometrit)
- Anestezi ile ilgili riskler
- Rahim içi dokunun (endometrium) tahribi veya rahim içinde yapışıklıkların oluşması (Asherman sendromu) sonucu adet görememe veya adetlerin azalması.
Hamileliğin tahliye edilememesi, rahme ait anatomik problemlerden ya da hamileliğin çok erken sonlandırılmasından kaynaklanabilir. Önerilen küretaj zamanı ise; adet gecikmesinden 10 gün sonra kürtajın yapılmasıdır. Gebeliğin ultrasondan da teyit edilebilmesi gerekebilir. Böylelikle dış gebelik olmadığı anlaşılmış olur.
Kürtaj işlemi sırasında kanamalar çoğunlukla atoni adı verilen rahim içeriğinin boşaltılmasından sonra rahim kasının yanlış kasılması kaynaklı olarak yaşanabilir. Büyük hamilelik haftalarında meydaa gelen bu durum, damar yolundan uygulanan ilaçlar ve rahim masajları ile onarılabilir. Kanamalar, rahim kasılmalarının doğru olması ile sonlanır.
Rahim içinde parça kalması da rahim kasılmalarının yanlış olması ile ilgilidir. Parça kalmasından dolayı meydana gelen kanamalar, kürtajdan birkaç gün sonra başlayabilir. Bu riskler, uzmanının tecrübesi ile doğru orantılı olarak azalır.
Kürtaj sonrası neler yapılmalıdır?
Kürtaj işlemi genel anestezi altında uygulanmış ise, kürtajın ilk uygulandığı günlerde sersemlik hissi söz konusu olabilir. Bu günlerde yorgunluk, halsizlik ve kasık ağrısı normaldir. Kürtajdan sonraki 10 gün boyunca hafif, lekelenme tarzı kanamalar meydana gelebilir. Bu kanamalar normaldir. Kanama, kürtajdan birkaç gün sonra başlayabilir. Ancak kanama çok yoğun ve şiddetliyse, kanamayla beraber ağrı ve sancı da artmış ise zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmak gerekmektedir.
Genel anestezi ile uygulanan küretaj işleminden bir saat sonra yemek yenilebilir. Ancak ilk öğünün hafif ve yağsız olması tavsiye edilir. Çorba ya da kahvaltı tarzı besinler tüketilebilir.
Kürtajdan sonra doktor tarafından reçete edilen ilaçlar mutlaka kullanılmalıdır. Bu sayede enfeksiyon riski minimuma indirilecektir. Cinsel ilişki, iyileşme dönemi tamamlanana kadar yasaktır.
İlk Adet ne zaman görülür?
Kürtaj işleminden sonraki birinci ayda, genellikle kişinin normal adet tarihinde adet görülmektedir. Ancak yaşanan stres ve ilaçlar sebebiyle adet gecikmesi söz konusu olabilir.
Alternatif bir düşük hapı var mıdır?
Düşük hapı adı verilen ve deneysel çalışmalarda kullanılan haplar, piyasada bulunmamaktadır. Adet gecikmesi durumunda kullanılan adet söktürücü ilaçlar ya da ertesi gün hapları, gebeliğin düşmesini sağlamamaktadır. Kürtaja alternatif bir düşük hapı ya da farklı bir yöntem bulunmamaktadır.
Ne zaman sonra spiral takılabilir?
Spiral yani rahim içi araç uygulaması kürtaj işleminden hemen sonra aynı işlemde uygulanabilir. Bununla beraber kürtajdan sonraki iyileşme dönemi tamamlandığında da spiral uygulanabilir. Spiralin normal olarak takılabilmesi için rahim ağzında yara ya da aktif bir enfeksiyon olmaması gerekir. Şayet bu gibi durumlar mevcut ise ilk olarak tedavi sağlanmalı ardından spiral takılmalıdır.
Kızlık zarı hasar görmeden kürtaj yapılabilir mi?
Bakire olan genç kızlar, cinsel ilişkide bulunmadan yalnızca sürtünme yoluyla da gebe kalabilmektedir. Bu gibi durumlarda hastalar, kızlık zarına hasar verilmeden küretaj yapılıp yapılamayacağını merak etmektedir. Bu durum, kızlık zarının anatomik yapısı ile yakından ilgilidir. Kızlık zarının yüksek kenarlı olmaması, duhule müsait olması, zarın bozulmamasına yardımcı olabilir.
İlginizi çekebileceğimizi düşündüğümüz diğer makalelerimiz:
Kürtaj Kaçıncı Haftaya Kadar Yapılır
Konu ile alakalı yabancı kaynak:
https://www.mariestopes.ie/abortion-care/what-is-abortion/
Detaylı bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz