Doğum kontrol yöntemleri gerek kadınlar gerekse de erkekler tarafından kullanılır. Kadınların doğum kontrol yöntemi için en çok tercih ettikleri yöntemler arasında doğum kontrol hapı, rahim içi araç yani spiral, fitil ya da iğne gibi ilaçlar bulunur.

Modern gebelikten korunma yöntemleri yüksek oranda gebelikten korunma sağlasa da en etkili doğrum kontrol metodu tüp ligasyonu yani kadının tüplerinin bağlanması yöntemidir.

Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?

Rahim içi araç (Spiral)

Türkiye’de en yaygın kullanılan yöntemdir. Özellikle doğum yapan kadınlarda sıklıkla kullanılır. Adetleri düzenli olan ve hijyenik problemi olmayan kadınlar için en uygun korunma yöntemidir.

Spiral esnek materyalden yapılan bir araçtır ve bir sağlık personeli tarafından kolaylıkla rahim içine yerleştirilir. Spiral etkili doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır ve döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmesini önler.

Spiral çıkarıldıktan hemen sonra korunmasız cinsel ilişki yaşanırsa, hamilelik oluşma ihtimali oldukça yüksektir.

Spiralin yararları nelerdir?

  • Gebeliği %99 oranında önler.
  • Bakır spiraller, bir kere takıldığında 10–12 yıl boyunca gebelikten etkin şekilde koruma sağlar.
  • Spiral cinsel ilişkiyi olumsuz etkilemez.

Spiralin zararları nelerdir?

  • Spiral takıldıktan sonra özellikle de ilk 3 ay adet gününü ve kanamasını 2 katına çıkartabilir. Bu durum 3 ayın sonunda eski düzenine geri dönecektir.
  • Spiral takılı iken adet dönemi eskisinden daha ağrılı olabilir. Ağrı şikayetini doktorunuza söyleyerek uygun ağrı kesici kullanılabilirsiniz.
  • Cinsel yolla bulaşan hastalık riski olanlar kadınların spiral kullanması uygun değildir.
  • Spiral kayması durumunda rahimin koruyucu özelliği azalır. Bu nedenle düzenli aralıklarla jinekolojik muayene olunması tavsiye edilir.

Doğum Kontrol Hapları (Oral Kontraseptif)

En sık kullanılan ikinci gebelikten korunma yöntemidir. Doğum yapmamış kadınlarda, adet düzensizliklerinde, tekrarlayan yumurtalık kisti olan kadınlarda, adet sancısı fazla olan kadınlarda ve yumurta tembelliğinde daha çok kullanılır. Bünyeye uygun doğum kontrol hapının jinekolojik muayene sonrası verilmesi gerekir.

Doğum kontrol hapları yüksek oranda sentetik östrojen yani kadınlık hormonları ile progesteron içeren ilaçlardır. Doğum kontrol hapları her gün düzenli olarak ağızdan alınır ve yumurta oluşumunu engeller. Rahim ağzı salgılarının da kalınlaşmasını sağlayarak, rahim ağzından sperm girişini engeller.

Gebelikten korunma yöntemleri arasında oldukça etkin bir yere sahip olan doğum kontrol hapları cinsel ilişki olsun ya da olmasın her gün alınması gerekir. Hapın kullanımı unutulursa gebe kalma tehlikesi bulunur.

Doğum kontrol hapları ne işe yarar?

  • Adet düzenlenmesini sağlar.
  • Ağrılı adet gören kadınların adet öncesi gerginliğini ve ağrılarını azaltır.
  • Adet kanamasının miktarını azaltır. Adet kanaması fazla olan kadınlarda tedavi amacı ile kullanılabilir.
  • Yumurtalık ve rahim kanserine karşı koruyucu etkisi vardır.
  • Yumurtalık ve meme kisti olan kadınlarda kistlerin büyümesini engeller.
  • Dış gebeliği önler.
  • Rahim ve fallop tüplerinde iltihap oluşmasını engeller.
  • Hormon kontrolü sağlama özelliği sayesinden akne ve sivilce tedavisinde kullanılır.

Doğum kontrol haplarının zararları nelerdir?

  • Doğum kontrol hapları bulantı yapabilen ilaçlardır. Bu nedenle de gece yatmadan önce ya da akşam yemeğinden sonra içilmesi şikayetlerin azalmasına yardımcı olur.
  • Ödem artışına neden olabildiğinden ilacı kullanırken daha az tuzlu tüketilmesi ve daha fazla hareket edilmesi su tutulumunu azaltacaktır.
  • Doğum kontrol yöntemleri arasında yer alan doğum kontrol hapları kan basıncını yükseltebilir. Bu nedenle düzenle olarak tansiyon ölçümü yapılması önemlidir.

Kimler Doğum Kontrol Hapları Kullanmamalıdır?

  • Hap kullanmayı düzenli hale getiremeyen kişiler, gebelik önleyici hap kullanmak yerine diğer doğum kontrol yöntemleri arasından kendisine uygun olanı seçmelidir.
  • Adet düzensizliğinin nedeni saptanana kadar doğum kontrol hapı kullanılmamalıdır.
  • Şeker hastaları, karaciğerinde işlev bozukluğu, yüksek tansiyon gibi hastalıkları olanlar gebelikten koruyucu farklı yöntemler tercih etmelidir.
  • Damar tıkanıklığı, bacaklarda şişlik, kızarıklık ve ağrılı durumlarda doğum kontrol hapı kullanılmamalıdır.
  • İlacı kullanırken bulantı, kusma şikâyetlerine eşlik eden şiddetli baş ağrıları olan durumlarda gebelik önleyici ilaç kullanılmamalıdır.

Geri Çekilme (Dışarı Boşalma)

Özellikle boşalma esnasında dışarıya spermlerin boşaltılmasıdır. Çok güvenilir bir yöntem değildir.

Prezervatif Kullanımı

Doğum kontrolü açısından önemlidir. Özellikle mikrobik hastalıklardan korunmak için kullanılmalıdır. Kondom kullanımı erkeklerin en çok kullandığı doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır. Prezarvatif, penis ile vajina arasında bir bariyer oluşturarak spermler rahim içine geçişine engeller.

Prezervatif satışı eczanelerde ve büyük marketlerde yapılmaktadır. Aynı zamanda sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı merkezleri ve aile planlaması merkezleri ile hastanelerden ücretsiz olarak alınabilmektedir. Erken boşalmayı da engellediği gibi AIDS, bel soğukluğu ya da frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma riskini de düşürür.

Kadının Tüplerin Bağlanması (Tüp Ligasyonu)

En etkili doğum kontrol yöntemidir. Özellikle sezaryen ameliyatları sonrası veya isteğe bağlı olarak tüpler bağlanır. Kalıcıdır, geri dönüşü yoktur. Tüpler, yumurtalıklar ile ve rahim arasında köprü görevi görürü ve bu nedenle tüplerin bağlanması kadına herhangi bir zarar vermez.

Erkeğin Kanallarının Bağlanması (Vazektomi)

Bununla birlikte erkeklerin tüplerinin bağlanması da son derece etkin olan doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır. Tıpkı kadının tüplerinin bağlanması gibi geri dönüşü olmayan kalıcı doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır.

Erkeklerin kanallarının bağlanması için basit bir cerrahi işlem gerektirir ve hastanın kısa bir süre kadar hastanede yatması yeterlidir.

Ameliyattan sonra yara yerinin dikkatlice korunması yeterlidir. Erkeğin kanallarının bağlanması sertleşmeyi, boşalmayı, meni miktarını, meni rengini, cinsel isteği ya da cinsel tatmini azaltmaz ve arttırmaz.

İğneler (aşı, enjekte edilen hormonlar)

Doğum kontrol yöntemleri arasında tercih edilen yöntemlerden biri de hormon içeriden gebelik önleyici iğnelerdir. Bu iğneler ayda 1 ve 3 ayda bir yapılan iki farklı türe sahiptir. İğne yapıldıktan sonra hormonlar, yavaşça kana salınır ve gebeliğin önlenmesini sağlar. Doğum kontrol yöntemleri arasında gebelik önlemek için en sık kullanılan yöntemlerden biri olan doğum kontrol hapları ile aynı etkiyi sağlar. Aynı zamanda rahim ağzı salgısını kalınlaştırarak spermlerin rahim içine geçişini engeller.

Diyafram

Diyafram kullanımı doğum kontrol yöntemleri arasında pek fazla tercih edilen bir yöntem değildir. Her cinsel ilişki öncesinde kadın diyaframı vajina ağzına yerleştirir ve bu şekilde spermlerin rahim içine geçişi engellenir.

Sperm öldüren tabletler ve fitiller (Spermisitler)

Korunmasız cinsel ilişki sonrasında rahim içine yerleşen sperm hücrelerinin öldürülmesi için kullanılan fitil kadın tarafından, ilişki öncesi vajen içine yerleştirilir. Fitil içindeki etken maddeler sperm hücrelerini etkisiz hale getirir ve bu şekilde yumurta hücresi döllenemez.

Ertesi gün hapı kullanımı da korunması cinsel ilişki sonrası olası gebeliği önlemek için kullanılan doğum kontrol yöntemlerindendir.

Konu ile alakalı benzer makalelerimiz:

Dışarı boşalma nedir?

Spiral takılması

Konu ile alakalı yabancı kaynaklar:
https://www.hhs.gov/opa/pregnancy-prevention/birth-control-methods/index.html

Detaylı bilgi için bize ulaşın:

[email protected]
0532 325 30 08

CategoryJinekoloji
Yorum Yap

*

Your email address will not be published.

Copyright © 2020 Tüm Hakları Saklıdır

Bu web sitesinde yazılan bütün yazılar bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. Hiç bir şekilde tanı veya tedavi yerine geçmemektedir.

Gizlilik Politikası

SEO Hizmeti: Ömer Özkoca

Son Güncelleme Tarihi: 01.11.20023

Bize Ulaşın